کندش
(=کندس = ریشه کازران)
1ـ عن ابراهیم بن ابی یحیی، عن ابی عبدالله علیهالسلام قال: شکوت الیه الزکام، فقال: صنع من صنع الله و جند من جندالله، بعثه الله الی عله فی بدنک لیقلعها، فاذا قلعها فعلیک بوزن دانق شونیز و نصف دانق کندس یدق و ینفخ الانف، فانه یذهب الزکام و ان امکنک ان لا تعالجه بشیء فافعل، فان فیه منافع کثیره.
بحارالانوارـ ج62ـ باب 65 ـ ص 183
ترجمه: از ابراهیم بی ابی یحیی از امام صادق علیهالسلام گفت: برای امام از زکام شکایت کردم،پس امام فرمودند: ساختهای از ساختگان خداوند و لشگری از لشگریان خداوند است. او را خداوند بخاطر علتی (بیماری) که در بدن تو میباشد و برای از بین بردن آن برانگیخته است. بعد هنگامی که علت را قطع کردی پس برای تو میباشد یک دانق شونیز (یک گرم) نصف دانق کندس(نیم گرم) کوبیده و در بینی آن را میکشی (مثل انفیه) بعد همانا آن زکام را از بین میبرد و اگر برای تو امکان داشت یعنی میتوانستی آنرا معالجه نکنی بگذار باقی باشد و در نتیجه برای او منافع بسیار میباشد . (جلوگیری از جذام میکند)
کندش ریشه گیاهی است شبیه به کنگر برگ آن سبز مایل به سفید سطح ریشه سیاه رنگ و داخل آن زرد است و دارای بوی تند میباشد. مواد دارویی آن تا بیست سال خواص خود را حفظ میکنند گیاهی است تقریباً سمی و طبیعت آن گرم و خشک است. این دارو به شدت عطسهآور است و چنانچه به مقدار یک عدس از پودر آن را در بینی بکشند عطیه میآورد و اگر آن را در روغن بنفشه یا روغن بادام شیرین مخلوط نموده و در بینی بچکانند عطسه شدید عارض میشود و بسیاری از ناراحتیهایی که با عطسه مداو میشود برطرف مینماید مانند بیشتر سکسکهها و لقوه برای افراد مبتلا به صرع که بیهوش شدهاند با چکاندن مختصر در این دارو در بینی بهوش میآیند.
ضمناً بوی بد بینی را مرتفع میسازد اما این دارو را باید به صورت کشیدن در بینی یا به صورت ضماد مصرف کنند و خوردن آن خطرناک است و سمی میباشد. در فصل گرمای شدید و همچنین برای بچهها و افراد مسن استعمال آن ممنوع است برای افراد رطوبی مزاج مناسب ولی برای افراد گرم مزاج و خشک چندان مناسب نیست. گاهی نیز در اثر کشیدن این دارو در بینی آن قدر عطسه میآورد که به آسانی ساکت نمیشود در چنین حالتی باید جلوی بنینی بیمار روغن بنفشه بگیرند تا ببوید و با سرکه و گلاب که مخلوط نمودهاند بینی را تر کنند و با برف و یخ بینی را خنک نمایند تا عطسه ساکت شود. لازم به ذکر است افرادی که دارای فشار خون بالایی هستند حق کشیدن کندس در بینی را ندارند چون احتمال پارهشدن مویرگهای آنان میرود.