سدر
(کنار)
از امیرالمؤمنین حضرت علیعلیه السلام چنین نقل شده است: فرمودند که به رسول خدا امر شد اسلام را اظهار نمایند و وحی را بیان کنند. از تعداد کم مسلمین وزیادی مشرکین غمگین شدند. سپس خداوند عزوجل جبرئیل را با سدری از سدره المنتهی ( که در آسمان هفتم جای دارد) فرستاد پس ایشان سرش را با آن شست آن غم برطرف گردید. «وسایل الشیعه ج 1 ص 385»
1ـ سمعت ابا الحسن علیهالسلام یقول: غسل الراس بالسدر یجلب الرزق.
ترجمه: ابوالحسن علیهالسلام فرمودند: شستشوی سر با سدر روزی را همچنان میافزاید.
2ـ قال علیعلیهالسلام : لما امر الله رسول الله باظهار الاسلام و ظهر الوحی رای قله من المسلمین و کثره من المشرکین فاهتم رسول الله صلی الله علیه و آله هما شدیداً فبعث الله عزوجل الیه جبرئیل بسیدر من سدره المنتهی فغسل به راسه فجلا به همه.
ترجمه: از امیرالمومنین جضرت علی علیهالسلام چنین نقل شده است: به رسول خدا امر شد که اسلام را اظهار نمایند و وحی را بیان کنند. از تعداد کم مسلمین و زیادی مشکرین غمگین شدند. پس خداوند عزوجل جبرئیل را با سدری از سدره المنتهی ( که در آسمان هفتم جای دارد) فرستاد پس ایشان سرش را با آن شست و آن غم برطرف گردید.
4ـ قال الصادق علیهالسلام، اغسلو رؤسکم بورق السدر فانه قدسه کل ملک مقرب و کل نبی مرسل و من غسل رأسه بورق السدر صرف الله عنه وسوسه الشیطان سبعین یوماً و من لم یعص الله سبعین یوماً دخل الجنه.
ترجمه: امام صادق علیهالسلام فرمودند: سرهای خود را با برگ سدر بشوئید همانا که نبوده جمیع ملک مقرب و پیامبر مرسل مگر آنکه تقدیسش کرده است. کسی که سرش را با برگ سدر بشوید خداوند وسوسه شیطان را تا هفتاد روز از او دور مینماید و هر که وسوسه از او دور شود به گرد گناه نمیگردد و هر کس که هفتاد روز معصیت خداوند راننماید وارد بهشت می گردد.
میوهی آن شبیه به میوهی سنجد و زرد و خوشبو میباشد و سدر همان پودر برگ خشک شده درخت کنار است.
طبیعت آن سرد و تر است و میوهی آن مسهل صفرا و کشنده انگلهای دستگاه گوارش است. افرادی که مبتلا به اسهالهای صفراوی و گرم مزاج هستند اگر میوه درخت سدر را کباب کرده میل نمایند اسهال آنان را بند آورد.
جهت دفع صفرا و مقداری ضدعفونی شدن رودهها افراد گرم مزاج این میوه را با سکنجبین و افراد سرد مزاج آن را با گل قند میخورند.
در شکستگی استخوانها برای زودتر جوش خوردن استخوان دانه سدر را کوبیده و پودر حاصل را با عصارهی شیرینبیان بر عضو بمالند موثر واقع میشود.
شستشوی بدن با سدر سبب تقویت پوست بدن و پیاز مو شده و از ریزش موها جلوگیری و بدن را لطیف و اعصاب را نیز تقویت مینماید. در برگ و گل و ریشه این درخت نیز فوائدی هست که منظور نظر گیاه پزشکان میباشد.
برای ضماد پودر دانه سدر بر اعضاء بدن میتوان آن را به روغن کنجد یا روغن زیتون مخلوط نموده طبخ کنند، سپس بر عضو ضماد نمایند.
درختی است که در طب سنتی با نامهای کنار، سدره، سدر، مونبال داوود، سنجد گرجی، شجره النبق، نیم آمده است میوه آن را به عربی نبق گویند به انگلیسی Christs thorn, Lote treeنامیده میشود.
نام علمی: Zizyphus spina – christi (l) Desf
درختی است به بلندی حدود 10 متر، خاردار با شاخههای سفید، برگهای آن تخم مرغی، نوک تیز، میوه آن کوچک خوشبو به شکل و ابعاد سنجد بعد از رسیدن سرخ و زرد میشود. طعم آن ترش و شیرین ، میوههای ترش مزه بیشتر و تعدادی از میوهها نیز شیرین و خوراکی میباشد. برگهای سائیده درخت کنار را سدر نامند که با همین نام در بازار عرضه میشود در ایران در نقاط گرمسیر به طور خودرو میروید.
از نظر مزاجتر و خشکش، میخشکاند و لطافت میبخشد.
خواص ـکاربردی:
میوه سدر سرد و خشک است میوه نارس آن قابض و نفاخ رسیده آن دیر هضم خوردن 200 گرم از آن مسهل صفرا از معده و رودهاست و حرارت را فرو مینشاند. اگر دانه پخته آن را تا حدی که غلیظ شود بپزند و به اعضای بدن بچه بمالند برای رفع سستی اعضا و سرعت حرکت آنها نافلع است. ضماد برگ سدر جهت شستشوی زخمها و برای شستن بدن در حمام و پاک کردن چرک بدن، تقوی موی سر و جلوگیری از ریزش مو، تقویت اعصاب بسیار مفید است. برگ سدر ورم گرم را نرم میکند و تحلیل میبرد. صمغ درخت سدر برای پوسته پوسته شدن موی سر و خارش با مالیدن پخته آن استفاه میشود. برای ناراحتی پوستی، خارش، جرب، جوش و کورک بروی پوست میمالند.
خوردن آب جوشانده و پخته ریشه آن بسیار مغذی و مفید است. برای این کار حدود 200 گرم از ریشه را تمیز کرده پوست آن را خراش میدهند و در آب میجوشانند تا عصاره آن بیرون آید و آب کاملاً سرخ رنگ شود سپس آب آن را صاف نموده و میخورند برای چاق شدن بدن و درخشانی رنگ چهره نافع و بسیار مقوی است.
مقدار خوراک آن 30 گرم است اسراف در خوردن آن قی و اسهال شدید بدنبال دارد.