گشنیز
« جعفری »
1ـ اکافی ـ قال سألت أبا جعفر، و شکوت الیه، ضعف معدتی. فقال:أشرب الحزاء بالماء البارد ففعلت، فوجدت منه ما أحب.
ترجمه: شخصی گفت از ضعف معده به حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام شکایت نمودم: امام علیه السلام فرمودند جعفری را با آب سرد بنوشید: چنین کردم و درمان شدم.
2ـ المحاسن: روی عن أبی عبدالله علیهالسلام، أن الحزاء جید للمعده بماء بارد.
ترجمه: روایت شده از امام صادق علیه السلام: همانا جعفری با آب سرد بسیار مفید برای معده میباشد. گیاهی است از تیره جعفری گلهای آن کوچک و سفید رنگ و دارای بوی نامطبوع شبیه به بوی ساس است. دانه این گیاه دارای مقداری مواد چربی و اضافه بر سایر مواد موجود و دانه حدود یک درصد اسانس دارد برگ این گیاه همراه با سبزیجات مصرف میشود و دانه آن مصرف دارویی و درمانی دارد.
جعفری گرم و خشک و خواص بیشماری دارد که از جمله آن تقویت معده است.
طبیعت گشنیز سرد است. این گیاه مدر و معرق و تببر است و برای سرماخوردگی از برگ آن برای درست کردن شوربا استفاده میشود و با ماست میخورند. برای سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار نافع است افرادی که بیخوابی یا کمخوابی مبتلا شدهاند چنانچه عصاره برگ گشنیز را گرفته و مقدار هفت مثقال از این آب را بخورند بیخوابی آنان برطرف میگردد. ضمناً اگر عصاره برگ گشنیز را در چشم افراد مبتلا به آبله بچکانند جوشهای آبله در چشم آنان ظاهر نمیشودو از خطر معایب چشم در بیماری آبله در امان میمانند. تخم گشنیز بهترین دارو برای سرگیجه و دوران سر است و مقدار خوراک آن دو مثقال است و معمولاًٌ با داروهای دیگر یا میجوشانند و میخورند و یا پودر دانه را معجون کرده و میخورند. اطباء قدیم جهت تحلیل ورمهای سرطانی سرب را در آب گشنیز میسائیدهاند و این آب را بر ورم مذکور ضماد مینمودهاند که نقل شده گاهی ورم را تحلیل میبرده و یا از پیشرفت آن جلوگیری میکرده است.
جعفری در هموروئید، دردهای عضلات و بادها و بعنوان قابض مصرف میگردد.