سیاه توسه

سیاه توسه 

در شمال ایران در لاهیجان سیاه توسه و سیاه توسکا نامیده می‌شود. در کتب طب سنتی با نام عوسج اسود نامبرده می‌شود . به فرانسوی آن را نوعی Nerprun می دانند و با اسامی Aune noir, Bourgene Bourdaine و Franguleو به انگلیسی Blak dogwood, Blak alder tree, Frangula وAlder buckthorn نامیده می‌شود. گیاهی از از خانواده‌ی Rhamnaceae نام علمی آن Rhamnus frangula و مترادفهای آن Frangula vulgaris Reich و Frangula alnusمی‌باشد.

مشخصات:

سیاه توسه درختچه‌ای است به ارتفاع 4-2 متر و بدون خار. برگهای آن با دمبرگ، بیضی با قاعده‌ی کم و بیش گرد، نوک تیز، موجی و بی‌کرک به طول 5-3 سانتی متر با 11-5 جفت رگبرگ. جوانه‌های زمستانی آن معمولاً بدون فلس است. میوه‌ی آن کروی در ابعاد فندق ابتدا سرخ و سپس آبی تیره و در آخر پس از رسیدن به رنگ سیاه در می‌آید. در هر شاخه‌ی درخت ممکن است در عین حال میوه در هر درجه‌ای از رسیدگی و گل هر دو دیده شود.

این درختچه در اروپا، آسیا، سیبری و آفریقای شمالی انتشار دارد و بخصوص در جنگلهای مرطوب جلگه‌ای شمال ایران دیده می‌شود و در جنگل‌های لاهیجان و نور و کجور می‌روید. این درختچه‌ با تخم و یا با قلمه‌ی آن تکثیر می‌شود.

ترکیبات شیمیایی:

از نظر ترکیبات شیمیایی در پوست درختچه‌ سیاه توسه وجود گلوکوزیدی به نام فرانگولین، مقدار کمی اسید سیانیدریک و ... تایید شده است و بعلاوه پوست تازه آن دارای ماده مخمری است که اگر به صورت تازه مصرف شود ممکن است ایجاد ناراحتی و دل پیچه و قی نماید ولی پس از خشک شدن این مخمر از بین می‌رود. به همین علت برای داروی همیشه باید از پوست خشک سیاه توسه‌ای که لااقل یک سال از تهیه آن گذشته باشد، مصرف کرد. بهره‌برداری پوست درخت از درختچه‌های 7-6 ساله به بالا می‌باشد.

خواص ـ‌کاربرد

6-2 گرم پوست سیاه توسه را در 100 گرم آب، 10 دقیقه می‌جوشانند و این جوشانده را با حرارت 22-20 درجه‌ی سانتی گراد، قبل از خواب می‌خورند. ملین و اسهال است و جوشانده‌ی 100 گرم پوست خشک درختچه یا برگ و یا پوست خشک ریشه‌ی آن در یک لیتر آب در استعمال خارج برای معالجه‌ی جرب و کچلی و ناراحتی‌های پوستی و التیام زخم مفید است.

در بازار بین‌المللی معمولاً پوست خشکی که با عنوان پوست سیاه توسه می‌فروشند مخلوطی است از پوست خشک سیاه توسه (عوسج اسود) و آش انگور (عوسج) و توسکا که هر سه درخت از درختان جنگلی شمال ایران