بالنگ
1ـ ... عن ابی بصیر فی حدیث انه قال لابی عبدالله علیهالسلام : انی اکلت اترجا بعسل و انی اجد ثقله لانی اکثرت منه فقال: یا غلام انطلق الی فلانه فقل لها: ابعثی لنا بحرف رغیف یا بس من الذی تجففه فی التنور فانی به، فقال: کل من هذا فان خبر الیابس یهضم الاترج، فأکلته ثم قمت فکانی لم آکل شیئاً.
ترجمه:ابوبصیر در حدیثی که به امام صادق علیهالسلام گفت: همانا من بالنگ با عسل را خوردم در حالی که من آن را سنگین یافتن زیرا از آن زیادتر خوردم پس حضرت فرمود: ای غلام پیش فلانی برو و به او بگو:برای ما یک گرده نان خشکی که آن را در تنور خشک کرده است انتخاب کن سپس آن را برای من بیاور. پس فرمود: از این نان بخور، بدرستی که نان خشک بالنگ را هضم میکند. پس آن را خوردم سپس بلند شدم انگار که چیزی را نخوردم.
2ـ عن ابراهیم بن عمر الیمانی قال: قلت لابی عبدالله علیهالسلام:انهم یزعموم ان الاترج علی الریق اجود ما یکون،فقال ابو عبدالله علیهالسلام: ان کان قبل الطعام خیراً فبعد الطعام خیر و خیر.
ترجمه: ابراهیم بن عمر یمانی گفت: برای امام صادق علیهالسلام گفتم: همانا آنها گمان میکنند این که اترج را صبح ناشتا باید خورد شما چه جوابی میفرمایید، سپس امام صادق علیهالسلام فرمود: بدرستی هرچه که قبل از غذا خوردن نیکو میباشد در نتیجه بعد از غذا نیکوتر و بهتر است.
3ـ عن ابی عبدالله علیهالسلام قال: بای شیء یامرکم به اطباؤکم فی الاترج؟ قلت: یامروننا به قبل الطعام قال: لکنی آمرکم به بعد الطعام.
ترجمه: امام صادق علیهالسلام فرمودند: پزشکانتان بکدامین شیء نسبت به بالنگ امر میکنند؟ گفتم: ما را به خوردن آن قبل از غذا دستور میدهند. حضرت فرمود: ولکن من شما را به خوردن بعد از غذا دستور میدهم.
میوهی این گیاه تلخ است که به صورتهای مختلفی تلخی آن گرفته میشود پوست زرد آن دارای طبیعت گرم و خشک بوده و گوشت یا یهی که در زیر آن است در نوعی که مغزش شیرین است سردتر میباشدو برگ و شکوفهی آن گرم و خشک است.
این گیاه دارای خاصیت ضد سم بوده و سم عقرب و مار را تا حدودی خنثی میکند، اگر زالو در حلق رفته باشد از آبی که بالنگ در آن جوشیده شده غرغره کند زالو کنده شده و خارج میشود.
پوست زرد آن مقوی قلب و قوای فکری و کبد و معده و احشاء بوده و دهان را خوشبو میسازد و به هضم غذا کمک میکند اگر پوست آن را با شکر نی یا با عسل مربا بکنند مربایی مقوی و مفرح خواهد شد و خاصیت ضد سمی هم دارد.
اما باید به مقداری کم خورده شود چون هضم آن مشکل است بعلاوه شدت حرارت آن برای افلراد گرم مزاج آزار دهنده است اگر بالنگ خشک را درون لباس بگذارند از بید یا مور زدگی جلوگیری میکند.
اگر بالنگ را در روغن کنجد حل کرده و بگذارند روغن مدتی بماند برای سیاتیک و درد مفاصل و دردهای عصبی و کمر درد و درد مثانه مفید است که هم به صورت خوراکی و هم به صورت ضمادی مصرف میشود. افرادی که سردردهای مزمن ناشی از ناراحتیهای گوارشی یا سرگیجه دارند اگر مقداری نان را در آبی که بالنگ در آن خیسانده شده بگذارند و یا در عصاره بالنگ بخیسانند و بخورند ناراحتی آنان زایل میگردد.
مقدار خوراک از پودر خشک شدهی آن تا 20 گرم و از مربای آن پنج تا دوازده مثقال است.