سنا از نظر منابع فقهی:
1ـ قرب الاسناد:
عن سعد بن طریف عن الحسین بن علوان، عن جعفر عن ابیه علیهالسلام عن جابر بن عبدالله قال: قال رسول صلی الله و علیه و آله و سلم: تداووا بالسنا، فانه لو کان شیء الموت لرده السنا.[8]
ترجمه: پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سلم فرمودند: بیماران خود را با سنا درمان نمائید. قطعاً اگر چیزی باشد که مرگ را رد کند همانا سنا میباشد.
2ـ المکارم
عن صادق علیهالسلام قال: قال رسول الله صلیالله علیه و آله و سلم: علیکم بالسنا فتداووا به، فلو دفع الموت شیء دفعه السنا.[9]
ترجمه: حضرت امام صادق علیهالسلام فرمودند: که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: بر شما باد مصرف کردن سنا و مداوا کنید بوسیلهی آن، اگر چیزی مرگ را دفع نماید پس آن سنا میباشد.
3ـ و عنه علیهالسلام قال: لو علم الناس ما فی السنا لبلغوا [10]
مثقالاً منه مثقالین ذهبا اما انه امان من البهق و البرص و الجذام و الجنون و الفالج و اللقوه و یوخذ مع الزبیب الاحمر الذی لانوی له و یجعل معه هلیلج کابلی و اصفر و اسود اجراء سوداؤ یوخذ علی الریق مقدار ثلاثه دراهم و اذا اویت الی فراشک مثله و هو سید الادویه.[11]
ترجمه: اگر مردم منافع سنا را میدانستند هر آینه برای مثقالی از آن دو مثقال طلا میپرداختند و سنا پیشگیر و درمان بیماری پوستی (لک و پیس) و جذام و جنون و فلج و لقوه میباشد ونسخهی تجویز آن با ترکیب مساوی از هلیلهی کابلی، مویز و هلیلهی زرد و سیاه بیان شده که ناشتا به مقدار ده گرم پیشنهاد میشود و از مهمترین گیاهان برای درمان این بیماریها از آن یاد شده است.
سنا از دیدگاه گیاه درمانی:
طبیعت آن گرم و خشک، افعال و خواص آن: مسهل بلغم سودا و صفرا و اخلاط سوخته و منقی دماغ و نفوذ کننده به عمق بدن و مقوی آن و جلا دهنده جلد، جهت صرع و جنون و صداع کهنه (سردرد مزمن) و درد پهلو و ضیق النفس (تنگی نفس) و قولنج[12] و عرق النساء (دردهای سیاتیک) و نقرس [13]و تشنج عضلات و داء الحیه[14] و داء الثعلب[15] و حکه[16] و جرب[17] و بخورهای کهنه و قاتل انگلهای معده و شقاق[18] دست و پا و سایر امراض سوداوی[19] و دردهای مفاصل از بلغم صفرای مخلوط و جهت وسواس سوداوی سودمند است.
درد کمر:
آشامیدن مطبوخ 4 مثقال سنا مکی در 16 مثقال روغن زیتون که مطبوح آن به نصف برسد جهت درد کمر و اخراج خلط خام از کمر نافع است.
بواسیر:
آشامیدن آب مطبوخ سنا مکی و ادویه مناسبه و گل سرخ و شیر تازه و شکر به حسب مزاج و مرض نافع است.
درد مفاصل:
مصرف یک مثقال از پودر سنا مکی با عسل سه روز تا هفت روز متوالی جهت درد مفاصل مجرب است و با آمارگیری از کتاب ارزشمند مخزن الادویه به 31 بیماری رسیدیم که محور اصلی همه آن نسخ سنا مکی میباشند و با آن درمان میشوند و فهرست بیماری بشرح زیر است.
1) مسهل بلغم و سودا و صفرا و اخلاط سوخته
2) منقی دماغ (پاک کننده مغز)
3) مقوی عمومی بدن
4) جلا دهنده جلد
5) مفید جهت صرع
6) مفید جهت جنون
7) مفید جهت سر درد کهنه
8) مفید جهت درد پهلو
9) مفید جهت ضیق النفس (آسم و تنگ نفس)
10) مفید جهت قولنج
11) مفید جهت درد عرق النساء(سیاتالژی)
12) مفید جهت نقرس
13) مفید جهت تشنجات عضلات
14) داء الحیه
15) داءالثعلب (آلو پسی)
16) حکه
17) جرب
18) بثورات کهنه جلدی
19) ضد انگلهای معده
20) شقاق (ترک پوست)
21) سرطان
22) جذام
23) ورم سپرز
24) داء الفیل (ورم پایا الفانتیازیس)
25) دوالی (واریس)
26) بهق
27) قوبا (خشکی پوست در اثر غلبهی سودا)
28) وسواس
29) درد مفاصل
30) درد کمر
31) بواسیر [20]