انار
نام قرآنی: رمان
نامهای متداول: فارسی، اردو، هندی؛ پنجابی: انار؛ عربی: رمان؛ عبری: رمن؛ بنگالی: دالم؛ مراتی: دالمب؛ سانسکریت، گجراتی: دادم؛بنگالی، تلگو: دارم؛ کشمیری: دان، ملیالمی: متلوم؛ تامیلی:مادولای؛ انگلیسی:؛ فرانسوی:؛ ایتالیایی:؛ آلمانی:؛ لاتینی:؛ اسپانیایی:؛ روسی:؛ یونانی:.
نام علمی: Punica granatum(از تیرهی انار punicaceae)
در قرآن مجید در سه جا از رمان نام برده است در سورهی انعام 141 دربارهی میوهی این درختان توصیهی مهّمی شده است. در آن ذکر شده: چون ثمر آوردند از آنها بخورید و در روز درو حق آن را بپردازید؛ معنی این دستور آن است که خداوند انحصار یا مالکیت فردی محصولات کشاورزی و نباتی را نمیپسندندد.
زادگاه انار که نام علمی آن پونیکا گرانتوم میباشد، ایران است. انار میوهای بسیار لذیذ و آبدار است و از روزگاران بسیار قدیم بعنوان میوهای خوراکی و هم برای مصارف پزشکی اهمیت بسیار داشته است.
ارزش انرژیزایی میوهی انار 65% است. آب انار بسادگی هضم میشود و شامل 15% مواد قندی است که منبعی سرشار از سدیم است نیز شامل مقدار زیادی ریپوفلاوین، تیامین، نیاسین، ویتامین سی، کلسیم و فسفر میباشد. پروتئین و چربی آن بسیار اندک است. صادرات آن بسیار اهمیت دارد و انار ضد میکروب اثنی عشر است.
انار مادهای غذایی مطبوع و دارای خواص طبی بسیار است. دارویی مقوی قلب است و برای التهاب معده و جلوگیری از درد دل نافع است. آب انار شربتی مبرّد و بسیار عالی است و به هنگام اسهال تشنگی را برطرف میکند. در درمان اسهال ساده و اسهال خونی موثر است. آب انار برای انواع ناخوشیها از قبیل التهاب قولون، کم خونی، یرقان، فشار خون، بواسیر و دردمفاصل دارویی مفید است و اگر با عسل خورده شود صفرا را کم میکند. در بسیاری از ناراحتیهایی که با روش هومیاپاتی معالجه میشوند میوهی انار تجویز میشود.
جوشاندهی پوست ریشهی انار که شامل مادهی قلیایی پلاتریرین وجوهر مازواست، دارویی بسیار موثر برای دفع کرمه از جمله کرم روده است. نقل شده که این جوشانده برای بیماری سل نیز موثر است.
پوست ضخیم انار سبب میشود که این میوه با کیفیت خوبی نگهداری شود.
گل انار دارای خاصیت طبی بسیار زیادی است و در مورد سقط جنین غیر عمدی تجویز میشود. گلهای سرخ روشن انار شامل رنگ دانههایی با کیفیت عالی است.
1ـ عن ابراهیم بن عبدالحمید قال: سمعت اباعبدالله علیه السلام یقول: علیم بالرّمان فانه لم یأکله جائع إلّا أجزأه و لاشبعان إلاأصرأه. وسائل الشیعه ـ ج 17ـ باب الرمان ـ ص 119
ترجمه: ابراهیم بن الحمید میگوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که میفرمود: سفارش میکنم شما را به خوردن انار چرا که هیچ گرسنهای نیست که آنرا بخورد و سیر نشود و هیچ سیری نیست مگر اینکه آنرا بخورد و برای آن گوارا نباشد.
2ـ عن ابی عبدالله بن سنان قال: سمعت اباعبدالله علیهالسلام قال: الفاکهه عشرون و مائهلون سیدها الرمان.
وسایل الشیعهـ ج 17ـ 85 ـ باب الرمانـ ص119
ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمود: میوههای 120 رنگ و نوعند که سید و سرور میوهها انار است.
3ـ عن عبدالله بن سنان قال: سمعت ابا عبدالله علیهالسلام: علیکم بالرمان الحلو فکلوا فأنّه لیس من حبه تقع فی معده مومن الا ابادت داء و أذهب شیطان الوسوسه. وسایل الشیعه ـ ج 17 ـ 86 ـ باب الرمان ـ ص121
ترجمه: عبدالله بن سنان میگوید من از امام صادق علیهالسلام شنیدم که میفرمود: شما را سفارش میکنم به خوردن انار شیرین، چرا که دانهای از آن در معدهی مومن قرار نمیگیرد مگر این دو اثر را از خود به جای میگذارد. یکی از بین بردن بیماری و دیگری وسوسه شیطان را دور میکند.
4ـ عن عمرو بن ابراهیم عن الخراسانی (یعنی امام رضا علیهالسلام) قال: أکل الرمان یزید فی ماء الرجل و یحسن الولد. وسایل الشیعه ـج 17 ـ باب الرمان ـ ص 122
ترجمه: عمربن ابراهیم میگوید: امام رضا علیهالسلام میفرمود: از فواید خوردن انار این است که اولاً قوه شهویّه و منی انسان را زیاد میکند و ثانیاً فرزندش را نیکو میکند.
میوهی آن خوراکی است و دارای مقدار کافی ویتامین C و مواد قندی و اسیدهای آلی میباشد. پوست، ریشه و ساقه درخت انار تانن فراوان و آلکالوئیدهای مختلف دارد که یکی از آنها پلهتیرن است که بهترین گیاه داروی کرم کدو و سایر انگلهای روده میباشد.
میوهی آن سرد و تر است و ضد بیماریهایی است که در اثر حرارت عارض شده باشند، برای مداوای ورمهای گرم داخلی مانند ورم کبد، ورم کلیه، ورم سایر احشاء داخلی مصرف میشود.
گاهی در اثر زیاده روی در بعضی اغذیه یا ادویههای تند خروج ادرار با سوزش همراه میشود و یا ممکن است خون آلوده باشد در هر دوحالت با آب انار یا رب انار مداوا میگردد.
انار صفرا را روان و ترشح و دفع آن را آسان میکندو (ترش آن در مزاج گرم و شیرین آن در طبع سرد)
افرادی که به گلو درد مبتلا میشوند میتوانند گل انار، یا پوست میوهی آن را که دارای مقداری تانن و اسیدهای آلی و ضدعفونی کننده میباشد با مقداری برگ مورد و پوست خشخاش جوشانده و آب آن را صاف کرده روزی چند بار غرغره نمایند تا همراه با داروهای خوراکی به سرعت بیماری را بهبود بخشد.
افرادی که کرم کدو یا آسکاریس یا انگلهای دیگری در دستگاه گوارش مبتلا باشند میتوانند مقداری به اندازهی شش مثقال از پوست ریشهی درخت انار را به مدت سه روز ناشتا هر روز دو مثقال جوشانده و میل کنند.
افرادی که در اثر زخم یا ناراحتیهای معده استفراغ شدید و مداوم دارند اگر انار را با پوست بالای آتش گذاشته و کباب کنند و سپس آنرا بخورند استقراع آنها قطع میشود و بعد از رفع استفراغ باید چند روز عسل را در آب گرم حل کرده بخورنده تا معده و اثنی عشر را پاک کند.
و به تدریج خوردن غذا اقدام کنند و از معجون ریوند نیز استفاده کنند البته بعد از اعمال فوق.