بابونه

بابونه 

شاداب وضو بگیر تا عمرت دراز شود. نصایح 437

بابونه به طور کلی به تعدادی از گیاهان گفته می‌شود که از خانواده‌ی گیاهی Compositae و تیره‌ی فرعی Radiae می‌باشند از نظر شکل خارجی تا حدودی شبیه به هم هستند ضمن اینکه اختلافاتی کم و بیش در آنها وجود دارد گونه‌های مختلف آنها عبارتند از: Anthemis ، Pyrethrum,Chrysanthemun,Matricaria . در کتب طب سنتی با نام هانه، بابونه، بابونه صغیر، اقحوان صغیر، بابونه اصغر و عین الثور نامبرده شده است و در بازار به نامهای گل بابونه و بابونه رسمی و در برخی کتب با نام بهار معرفی شده است.

نام انگلیسی: Dyers chamomile, Yellow oxeye, Common chamomi Le

نام علمی: Anthemistinctorial  وSalisb.&sm

مشخصات گیاه:

گیاهی است یکساله، کوتاه، بلندی آن حداکثر به یک متر می‌رسد. با برگ‌های سبز بریده شده بسیار نازک شبیه به برگ شبت، گلهای آن خیلی کوچک شبیه به داودی ها است، گلها در طول فصلهای بهار و تابستان می‌رسند و می‌توان آنها را به تدریج که می‌رسند برای مصارف داروئی چید، گلهای زرد مایل به قهوه‌ای بسیار معطرند.

از نظر طبیعت:

طبق نظر و رای حکمای طب سنتی بابونه خیلی گرم و خشک است.

خواص ـ کاربرد:

از گلهای خشک آن بعنوان ضد اسپاسم برای تسکین تب مصرف می‌شود. حکما معتقدند که گرم کننده قوی و باز کننده گرفتگی و انسداد مجاری کبد، دهانه عروق، رقیق کننده‌ی خون غلیظ در مثانه، سنگ مثانه را خرد می‌کند، برای درد مثانه ورم طحال، استسقاء و رفع صدا و درد معده مفید است. بوییدن گل تازه‌ی آن خواب‌آور است اگر اسراف شود خواب‌آلودگی ایچاد می‌کند. در مورد بی‌خوابی پیران اگر هر شب بابونه را با جو در آب بجوشانند و روغن ایرسا به آن اضافه کنند به سر بیمار بمالند خواب راحتی می‌آورد. برگ و گل بابونه اثر کرم کشی دارد و در رفع کرمک مفید است. افزایش دهنده شیر و خون قاعدگی و عرق و رفع کنند یرقان و افزاینده ادرار و معالج سوزش آن است. گذاردن ضماد گیاه روی پیشانی برای تسکین سردرد و همچنین برای میگرن مفید است.

از عصاره گلهای تازه بابونه که شامل اسانس فراوانی است برای ضدعفونی کردن مخاط دهان و لثه پس از کشیدن دندان استفاده می‌شود و از چوشانده‌ی گلهای آن برای شفاف کردن و طلائی کردن رنگ موهای بور و برای بور کردن رنگ موهای بلوطی استفاده می‌شود.

در ایران مرسوم است که در بهار گیاه تازه بابونه به نام سبزی صحرائی در بازار عرضه می‌شود که با سایر سبزی‌ها در بعضی غذاها مصرف می‌شود. بابونه بعنوان مسکن و آرامبخش، تامین سلامت زنان، آرترو و درد مفاصل، پیشگیری از عفونت‌ها و در سیستم دفاعی بدن استفاده می‌شود. تحقیق جدید دیگری حاکی از ضد تومور بودن بابونه است ولی هنوز خیلی زود است درباره آثار ضد سرطانی بابونه اظهار نظر شود و احتمالاً در آتیه ممکن است این خاصیت گیاه مورد توجه قرار گیرد. از ضماد آن برای نرم کردن ورومهای سفت استفاده می‌شود و جوشانده‌ی غلیظتر گل‌های آن برای شست‌و شو، ضد عفونی و التیام زخم بسیار موثر و مفید است.

حداکثر مصرف آن 15 گرم مثلاً در سه وعده 5 گرمی است. 

بابونه در روایات

1ـ قال علی بن موسی بن الرضا علیه‌السلام: و من اراد دخلو الحمام للنوره فلیجتنب الجماع ذلک باثنتی عشره ساعه و هو تمام یوم، و لیطرح فی النوره شیئاً‌ من الصبر و الاقاقیا و الحضض، او یجمع ذلک و یاخذ منه البسیر اذ کان مجتمعاً‌ او متفرقاً‌و لا یلقی فی النوره شیئاً من ذلک حتی تماث النوره بالماء الحار الذی طبخ فیه بابونج و مرزنجوش أوورد بنفسج یابس، اوجمیع ذلک، اجزاء بسیره، مجموعه او متفرقه، بقدر ما یشرب الماء رائحته و لیکن الزرنیخ مثل سدس النوره.                                                                                  بحارالانوار ـ ج 62 ـ رساله الذهبیه

        ترجمه و شرح: امام رضا علیه السلام فرمودند: کسی که تصمیم دارد از نوره استفاده کند باید دوازده ساعت (یعنی یک روز کامل) از عمل جماع پرهیز کند و بعد هم نوره را با اندکی صبر و حضض (شیره فیل زهره) و اقاقیا مخلوط کند فرق ندارد که این مواد جدا جدا تهیه شود یا همه را یک جا بکوبند بعد قسمتی از آن کوبیده را با نوره مخلوط کنندولی باید رعایت کرد که تا نوره را بعمل نیاورند نباید ماده دیگری را به آن مخلوط کنند. نوره را با این ترتیب تهیه کنند: از بابونه‌، مرزنگوش، بنفشه‌ی خشک یا گل سرخ مقداری در آب داغ بریزند و نوره را با این جوشانده معطر خمیر کنند و مقدار اینها باید به میزانی باشد که آب داغ را معطر کنند. در نسبت مواد نوره هم باید رعایت شود که ذرنیخ از میزان یک ششم نسبت به سایر مواد تجاویز نکند.

طبیعت آن گرم و خشک است.

از نظر خواص لطیف کننده‌ی اعضا و پوست بدن و تحلیل برنده اورام است ترشح عرق و شیر و بول را زیاد می‌کند عقب افتادگی دوران جنسی زنان را باز می‌گرداند. خاصیت ضد سم هم دارد.

افرادی که ورم بیضه دارند مقداری گل بابونه را با مقداری گل ختمی و آرد جو کوبیده و با شیرگاو لواشک کننده و بر روی ورم بگذارند ورم از بین خواهد رفت.

مقدار خوراک از پودر گل یک مثقال و از جوشانده‌ی آن سه مثقال است.

هرگاه گل بابونه را با چهار برابر وزن آن روغن کنجد مخلوط نموده و در ظرف سربسته‌ای ریخته وبجوشانند تا آب آن تبخیر شودو روغن نسوزدو در ظرف سربسته‌ای به مدت چند هفته در آفتاب گذارند و در سه بار روغن را تجدید نمایند همان روغن بابونه است کارایی (ریختن روغن در گوش ثقل سامعه‌آی را که بر اثر ورممخاطر گوش و اندام‌های اطراف آن یا ورم پرده‌ی صماخ باشد برطرف می‌گرداند.برای درد کمر و نقرس مفیداست و چنانجه مقداری گل بابونه را پودر کرده با عسل مخلوط کرده میل شود برای قوای جنسی مفید است.