بارهنگ

بارهنگ  

اربعه قلیلها کثیر: الفقر و الوجع و العدواه و النار:

چهار چیز است که اندک آن بسیار است بینوایی، درد، دشمنی، آتش (نهج الفصاحه 252)

به فارسی گیاه و تخم آن را بارهنگ و در برخی مناطق ایران بارتنگ و در تبریز تخم بیزوشا گویند و در کتب طب سنتی با نامهای بارتنگ و یا عربی آن لسان الحمل کبیر نامبرده می‌شود و حتی در هند ایالت بمبئی نیز آنرا بارتنگ می‌نامند.

نام انگلیسی: Largerplantain, plantain نامند. گیاهی است از خانواده‌ی Palntagnaceae می‌باشد.

نام علمی: Plantago majorL.

مشخصات گیاه:

گیاهی است چند ساله به بلندی 45-10 سانتی متر بدون ساقه است. برگهای تخم مرغی پهن، ضخیم، دراز و دارای 9-3 رگبرگ کاملاً مشخص صاف یا پوشیده از کرک که به شکل گروهی مستقیماً‌ از ریشه در محل یقه از خاک بیرون آمده است. گلهای خوشه‌ای و در  انتهای یک پایه‌ی گل دهنده گرز مانند ظاهر می‌شوند. میوه‌ی آن دارای دو خانه است و در هرخانه 8-4 دانه‌ی تخم مرغی کوچک وجود دارد.

از نظر طبیعت:

طبق نظر و رای حکمای طب سنتی ایران بارهنگ از نظر طبیعت سرد و خشک است.

خواص ـ کاربردی:

از نظر خواص حکمای طب معتقدند که تخم آن موجب قطع خونریزی می‌شود و خوردن عصاره‌ی آن برای سل و خونریزی سینه، قرحه ریه و تنگی نفس مفید و موثر است. ریشه و برگ و تخم بارهنگ به طور کلی قابض ایت و اثر نرم‌کننده دارد. خون را تصفیه می‌کند و برای اسالهای ساده اثر مفید دارد. مضمضه کردن دم کرده‌ی ریشه‌ی بارهنگ با آب برگ آن برای کاهش ورم مخاط دهان و تسکین درد دندان مفید است. آشامیدن فرآوردهای دارویی بارهنگ بخصوص تخم آن در موارد خونریزی ریوی، وجود خون در اخلاط، بیماری کبد، زردی، برگرداندن غذا و جوشانده‌ی تخم بارهنگ در رفع بیماری‌های التهاب کلیه، مثانه و مخصوصاً وجود خون در ادرار مفید است. جوشانده‌ی برگ بارهنگ مخلوط با گل بنفشه و گل گندم به صورت مایع شستشو حمام در رفع ورم ملتحمه چشم بسیار موثر است.

وجود بارهنگ به خصوص همراه عسل جذب آن را بهتر می‌کند و یک قاشق تخم آن در یک استکان نبات یا عسل در زخم اثنی عشر شب‌ها مفید است.

طبیعت آن سرد است و دانه‌ی آن و گاهی برگ و ریشه‌ این گیاه مصرف درمانی دارد.

1ـ مضمضه نمودن آب برگ این گیاه سبب بهبودی زخم‌های داخل دهان می‌شود.

2ـ کشیدن برگ آن در بینی سبب التیام زخم‌ها و شقاق مخاط بینی شده و بدینوسیله از خون دماغ جلوگیری می‌شود.

3ـ آب طبخ شده‌ی ریشه‌ی بارهنگ در پای دندان دردناک درد را تا حدودی تسکین می‌دهد.

4ـ تقویت کننده‌ی لثه نیز می‌باشد.

5ـ دم کرده دانه بارهنگ برای بیماری آسم و پیچش شکم و ناراحتی‌های ریه‌ای و زخم‌های دستگاه گوارش به کار می‌رود.

6ـ خوردن دانه بارهنگ برای کبد و طحال و کلیه‌ها مفید است.

7ـ بعضی از پزشکان به افرادی که اسهال خونی دارند دستور می‌دهند مقداری بارهنگ را با کمی سرکه و عدس طبخ نموده و پس از اضافه نمودن قدری نمک طعام بر آن میل نمایند (بارهنگ  10 گرم سرکه نصف استکان و عدس 50 گرم).

8 ـ مالیدن لعاب بارهنگ به اعضاء سوخته شده با آتش یا مواد شیمیایی نظیر اسیدها و بازها بهبودی عضو سوخته شده را تسریع و تسهیل کرده و سوزش زخم را هم نقصان می‌دهد.