توت سیاه (شاه توت)
ما انزل الله من داء الانزل له شفا
خدا مرضی نفرستاده جز آنکه شفائی بر آن فرستاده است. نهج الفصاحه 2594
شاه توت میوه درختی است که به انگلیسی Mulberryگویند. گیاهی است از خانوادهی Moraceae و در کتب طب سنتی با نامهای توت شامی و توت اسود نام برده میشود. در ایران معمولاً با نامهای شاه توت در یزد توت سیاه و در همدان توت شرابی نامیده می شود.
نام انگلیسی: Black Mulberry
نام علمی:nigral. Morus
مشخصات گیاه:
شاه توت درختی است که ارتفاع آن کمتر از توت سفید است و تا 15-10 متر میرسد. پوست تنه آن خاکستری، برگهایش سبز تیره و زبر با قاعدهی کاملاً قلبی، دارای دمبرگ کوتاه است. میوههایش درشت، کرکدار با پایک کوتاه و پس از رسیدن به رنگ سیاه آلبالوئی تیره در میآید و مزهی آن ترش است. شاه توت بومی ایران و آسیا صغیر است . در ایران، آذربایجان غربی در حوالی دره قاسملو به حالت وحشی دیده میشود. در ارتفاعات کرمانشاه در دامنهی کوه پرو و همچنین در ییلاقات بیرجند به حالت خودرو دیده میشود.
از نظر طبیعت:
طبق نظر و رای حکمای طب سنتی گرم و خشک است و قابض (گس) است و شاهتوت خشک از نظر خواص جانشین سماق میباشد.
خواص ـ کاربرد:
لطیف کننده و باز کننده گرفتگیهاست و فشار خون را تسکین میدهد و عوارض صفرا را از بین میبرد، ورمهای گرم حلق و حنجره را رفع میکند و تحلیل میبرد و عطش را فرو مینشاند، اشتها را زیاد میکند، غرغره با آب یا رب آن برای زخمهای بدن، جوشهای دهان، تحلیل ورم حلق، کام و زبان و تقویت آنها بسیار مفید است. خوردن شاه توت برای زخم روده و اسهال گرم و اسهال خونی بسیار مفید است. شاه توت مضر سینه و ریه و عصب است از این نظر باید عسل و آب انار شیرین خورده شود.
میوهی این گیاه دارای مزاجی سرد و خشک و قابض است. مدر صفراـ رادع و از بین برنده ورمهای گرم
حلق و حنجره و مانع ریختن مواد حار از سر و ایجاد ورم حلق و زبان و سایر اعضاء بدن میباشد. میوه آن هم تازه و هم به صورت خشک شده استفاده میکنند.
خشک کرده آن را پودر میکنند جهت بیماریهای حلق و زبان و زخمهای بد دهان که از حرارت باشد مصرف میکنند.