«آویشن»

«آویشن» 

 

1ـ قال ابوالحسن الاول علیه‌السلام: کان دواء امیرالمومنین علیه‌السلام سعتر و کان یقول: انّه یصیرللمعده خملاً لخمل القطیفه.

ترجمه: از فروغ کافی امام موسی بن جعفر علیه‌السلام فرمودند:‌داروی امیرالمومنین علیه السلام سعتر (آویشن) بود و میفرمود: رشد پرزهای معده را تسهیل می‌نماید.

2ـ عنه، عن ابی الحسن علیه‌السلام انه شکالیه رطوبه فأمره آن یستف السعتر علی الریق.

ترجمه: از همان کتاب آمده خدمت ابی الحسن علیه‌السلام از رطوبت شکایت نمودم پس او فرمودند که سعتر را کوبیده پودر آن را روی غذا بریزید.

از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم منقول است ایشان زنیان، سیاه دانه و آویشن را سفوف (پودر) می‌کردند و بعد از لبنیات و طعامی که ضرر داشت می‌خوردند و گاهی با نمک سائیده مخلوط ساخته پیش از طعام می‌خوردند و می‌فرمودند که چون بامداد آن را بخورم از خوردن هیچ‌چیز پروا نخواهم داشت چون تقویت معده می‌نماید و بلغم را می‌برد.

گیاهی است که به فارسی آویشن و درکتاب طب سنتی با نامهای حاشا، اوشن، السعتر، صعتر الحمیر نامیده شده. در مناطق مختلف ایران گونه‌ةای مخلف آن را با اسامی متفاوتی شناخته می‌شود از جمله در همدان آن را آزربه در اطراف تهران آن را آویشن یا آویشم در طالقان زروه در مناطق ترکی زبانی کهلیوتی یا کاکله‌اوتی سایر مناطق صعتر، اشمه کوهی، سی‌سنبر و سوسنبر نامیده می‌شود.

نام انگلیسی: Thyme

نام علمی: Thymus vulgaris (L)

از تقطیر برگهای گیاه در حدود یک درصد روغن Thymol به دست می آید. تیمول با فرمول C10H13OH که دارای ضد عفونی قوی و قارچ‌کشی است و در عطرسازی مصرف دارد.

از نظر طبیعت:

حکمای طب سنتی مانند ابوعلی سینا و بغدادی و دیگران آن را گرم و خشک می‌دانند.

از نظر خواص:

گرم کننده قوی، مدر بول و حیض، عرق و شیر می‌باشد بازکننده گرفتگی‌های روده و پاک‌کننده سینه می‌باشد برای تنگی نفس و تقویت معده، کبد، طحال، کلیه‌ةا، هضم غذا و همچنین برای تحلیل آماس و خون منجمد شده در اثر سموم نباتی و حیوانی مفید است. برای بند‌آوردن خون از سینه و کشتن و خارج کردن انگلهای معده بخصوص انگلی بنام آنکی لوستوما بسیار موثر است. خوردن 10 گرم آویشن مخلوط با عسل و آب گرم برای بیماری‌های فلج، لقوه، فراموشی، صرع، تقویت کلیه‌ها و قوه باء مفید است. با خارج کردن بلغم از سینه جهت آسم فوق‌العاده موثر می‌باشد. دم کرده آن سرفه‌ةای سخت و برونشیت مفید است. حمام آویشن برای تسکین درد مفاصل و کوفتگی عضلات و ایجاد فرح و رفع خمودگی مفید است. آویشن بعنوان سمبل شجاعت قرنها در جوامع بشری حاکم بود. اسراف در خوردن آویشن ممکن است باعث استفراغ، اسهال و عضلات قلب را ضعیف نماید. گاهی ممکن است ایجاد سرگیجه، بروز صداهایی در گوش کند. در صورت بروز عوارض توصیه شده است از دم کرده نعناع استفاده شود. با گسترشی که گونه‌های مفید آویشن در ایران دارند به هیچ‌وجه نیاز به تکثیر آنها نیست. چکاندن یک قطره آن در گوش برای سنگینی شنوایی مفید است.

این گیاه دارای اسانس تیمول و چند ماده‌ دارویی دیگر است و اسانس دیگری به نام کاروکرول.

گیاهی است گرم مزاج، مدر، اشتها‌آور، دافع بخارات و گازهای معده و روده، تسکین دهنده استفراغ دافع ریح الکلیه (بادهای کلیه) و شن‌های ریز کلیه، نقصان دهنده رطوبت مزاج، مقوی اعصاب .

مقدار خوراک:‌ دو مثقال ازدم کرده‌ی آن و از پودر خشک آن نیم مثقال است و اما مصرف آن نباید سالانه باشد چون باعث ورم کبد می‌شود.