«گزنه»(اُنجره= کجیت)

«گزنه»

(اُنجره= کجیت) 

 

روی برگهای و ساقه‌های جوان این گیاه کرکهایی است که این کرکها پر از ماده شیمیایی به نام اسید فرمیک، یا جوهر مورچه می‌باشد اضافه بر اسید فرمیک مواد شیمیایی دیگری نیز در اندام‌های این گیاه موجود است که خواص دارویی آن را سبب شده‌اند. طبیعت این گیاه را گرم و خشک نوشته‌اند. این گیاه مدر بول و زیاد کننده شیر در مادران شیرده و معرق می‌باشد. ضمناً‌ برطرف کننده اخلاط معده و شش‌هاست و در نفس تنگی که منشاء‌قلبی باشد اگر برگهای گزنه را طبخ نموده و با ماء الشعیر میل نمایند در باز شدن نفس موثر است. به علاوه این گیاه برای ورم کبدی که از سردی مزاج باشد و برای ورم طحال کاهش قند خون نیز مفید است. اگر برگ تازه گیاه را کوبیده و بر بینی فردی که خون دماغ شده بگذارند و مقداری از عصاره‌ آن را هم در بینی بچکانند در قطع خون دماغ کمک موثری می‌نماید. افرادیکه به درد پهلو و طحال مبتلا هستند از برگ این گیاه را کوبیده و با سکنجبین میل نماینددرد را ساکت می‌سازد. افرادیکه به چرک مثانه مبتلا هستند می‌توانند برگ گزنه و ریشه پوست گرفته شیرین بیان را به طور مساوی مخلوط و طبخ نمایند و پس از صاف کردن مقداری از آب صاف شده‌ی آن را بخورند و مقداری را هم با آب زردک (هویج) در مثانه وارد نمایند تا چرک مثانه و مجرای ادرار را پاک کند ضماد عصاره این گیاه بر ورم‌های محکم سبب تحلیل رفتن این ورم‌ها می‌گردد. اگر مقداری از عصاره این گیاه را با عسل مخلوط نموده و بر قضیب (آلت) و اطراف آن بمالند بسیار محرک می‌باشد. مضمضه عصاره این گیاه در افرادیکه زبان گنجشک و شراع الحنک آنان ورم کرده سبب برطرف شدن ورم خواهد شد مقدار خوراک از گزنه را دوازده گرم نوشته‌اند. اما خوردن بیش از این مقدار را ممنوع دانسته‌اند.

مخزن‌الادویه:

لطیف کننده خلط‌های لزجه

باز کننده زخم اعضا و کم کننده رومهای سخت ـ ادار آور و حیض آور ـ افزایش دهنده شیر و عرق نشاط‌آور پاک کننده سینه و ریه و معده و باز کننده دهانه رحم و غدد جگر و طحال و آشامیدن آن برگ پخته شده آن با ماء الشعیر جهت بیمارهای سینه مانند آسم و تنگی نفس و پاک کننده سینه از خلط لزجه غلیط و گذاشتن برگ کوبیده آن در بینی قطع خونریزی می‌کند و استفاده واژینال آن به مقدار نیم مثقال بامد بصورت مساوی شدت حیض‌آور است.

ضماد برگ تازه آن جهت حبس بندن آوردن خون ریزی و بند آمدن رحم و تحلیل جوش و باز کردن دمل و زخم چرکی از بین بردن زگیل مخصوصاً با عسل و جهت کشیدگی عصب و با نمک جهت زخم سگ دیوانه (هار) و با روغن موم جهت طحال و پخته آن با روغن زیتون بجهت ورم بناگوش.

و ضماد خاکستر آن با نمک جهت زخم‌های و ریشه آن با ماء الشعیر جهت پاک کردن سینه ریه و تخم آن جهت آسم و سرفه و مجرای تنفس و آب آوردن شکم و خارج کردن آب سفرا و بلغم لزجه و بیماری طحال و کلیه و تقویت باء و با سکنجبین جهت تسکین درد طحال و پهلو و کلیه در یک ساعت.

و پخته شده آن با شیرین بیان جهت پاک کردن مثانه از چرک و آشامیدن آن با تخم کرفس و شیر گوسفند در نهایت تقویت باء و (هیجابان) و با شراب مسهل بلغم و رسیدن بلغم به اعتدال استفاده واژینال آن با عسل مدور حیض می‌باشد.

برای بی حسن کردن زخم و کوفتگی‌ها از این گیاه استفاده می‌شود (بصورت استعمال خارجی)

از نوع خشک آن بعنوان چای استفاده می‌شود و استفاده چای آ‌ن با عسل جلوگیری از عرق بدن می‌نماید در لرزیدن و کلیه بسیار مفید می‌باشد.

این گیاه روی اسهال خونی و زخم‌های خون دهنده اثر مثبت دارد.

5 تا 10 قطره قطره از تنطور آن که از گل گیاه تهیه می‌شود جهت خونریزی مفید می‌باشد.

برای اگزما و لکه‌های قرمز پوست جوشانده این گیاه مفید می‌باشد.

زخم‌های سبز و زخم‌های سوخته و زخم‌های کوبیده شده جوشانده این گیاه موثر می‌باشد.

در بیمارهای زنان بعنوان قابض می‌شود در انواع این گیاه

در صورت مصرف بیش از اندازه باعث ایجاد توهم می‌شود و این گیاه سختی طحال را از بین می‌رود.

خورده کرده این گیاه با الکل یا شراب و می‌گذارند روی موضع طحال خورده کرده این گیاه با مقدار نمک باعث از بین رفتن ورم می‌شود در نقرس، سیاتالوژی هم مفید می‌باشد.

آنالیز گزنه تازه محتوی اسید نورمیک، موسی لاژ، نمک‌های معدنی، آمونیاک، اسید کربنیک،‌آب است اسید فورلیک در گزنه همراه با فسفات (ترکیب فسفری) و مقدار کمی آهن است که بعنوان جایگزین در غذاها می‌تواند اثر درمانی داشته باشد (می‌توان از آتش گزنه استفاده نمود)

استفاده از گزنه:

گرچه در فارموکو انگلیس کاربردی برای آن قائل نیست ولی هنوز در گیاه درمانی موقعیت خود را حفظ کرده و در هموپاتی هم از آن استفاده می‌شود نمونه‌های گیاهی خاصیت قابض کننده دارد و بعنوان یک محرکه تقویت کننده عمل می‌کند و همچنین در درمان آسم از آب یا برگ آن مخلوط با عسل یا شکر می‌توان استفاده کرد که حملات برونشیت و آسمی را کاهش می‌دهد و بخور برگ خنک آن دارای اثر ضد آسم می‌باشد.

همچنین در بیماری‌های صعب العلاج بصورت تزریقی یا با استفاده از تخم آن در حدود 20-30 سی سی با اضافه کردن آن به نوشیدنی از شدت گرما آن کاهش می‌یابد.

پودر دانه گزنه بجهت درمان گواتر استفاده می‌شود.

در گذشته از تخم آن برای گزیدگی مار و زنبور و حشرات و گازگرفتگی سگ و یک ضد سم است بنظر برخی از دانشمندان یک اثر جالب این گیاه این است که ریشه آن می‌توان تب را از بین ببرد.

ترکیباتی از گزنه استفاده می‌شود بر کلیه هم اثر می‌گذارد ولی اثر ضد اداری آن مشکوک است.

اثر آرام‌بخشی این گیاه نیز داراست و آن هم استفاده از ریشه این گیاه بصورت چای می‌باشد و اثر از بین بردنده ورم را داراست. در درمان دیابت در سال 1926 گزارش شده برای اولین بار مصرف آن همراه با غذا سبب کاهش وزن شده ظرف 3 روز حال عمومی بیمار با بهبود داده است.

اثر تقویتی بر روی مو سر هم داراست.

در یک چارت آب یک مشت گزنه تازه بریزید و دو ساعت عصاره آن را همراه لوسیون به سر بمالند جلوگیری از ریزش می‌کند و مو را نرم می‌کند و براق می‌کند.

اگر در شراب یا آب جوشانده شود برای ریزش مو خوب می‌باشد.

پودر خشک آن را بیماری 3 تا 6 گرم می‌باشد.

تازه آن شاداب می‌آورد و به همین دلیل به مقدار زیادی کاربرد دراد این در صورت است که یک چهارم رشد اصلی خود را کرده باشد.

اگر گزنه خنک شود یا در مزرعه یونجه رشد کند دیگر سوزنده نیست و اگر گاو بخورد شیر او را زیاد می‌شود.

در جنگ جرمنها اسبهایی که دل درد می‌گرفتن گزنه به آنها می‌خورند و در مرغ داری هم استفاده می‌باشد و سبب افزایش تولید تخم‌مرغ می‌شود در وقتی که گیاه خشک می‌شود روغن داخلی کمی افزایش می‌یابد و در سلامت و چاق بزرگ شدن آنها اثر مثبت دارد.

ترک‌ها این گیاه را ساطور می‌کند و در غذا می‌ریزند و با گوشت خوک می‌خورند. در هلند و مصر با جو دو سر و تخم گزنه مخلوط می‌کند و به اسب می‌دهند تا بخورد تا پوست آن براق شود و همچنین در انگلیس 50 نوع غذا با حشرات و گزنه تهیه می‌شود.

عرق گزنه یا جوشانده تازه سبب بسته شدن شیر می‌شود و بعنوان مایه پنیر می‌توان استفاده کرد و بعنوان منعقد کننده در صنایع چوب استفاده می‌شود.

در اتاق‌هایی که تنفس مصنوعی به بیمار داده می‌شود بخور آن مفید می‌باشد.

برای درمان و بندآوردن تمام خونریزی‌ها استفاده می‌شود و ( هم گیاه و گل آن)

ضمادآن با عسل به ذکر باعث بزرگی آن می‌شود و با مرهم‌ها جهت زخم‌ها و سرطان و به تنهایی جهت از ین بردن ورمها.

دستور ضماد: برگ آن و مالیدن آن با عسل به ذکر و کشاله‌ران تحریک کننده باه می‌باشد و مزه‌مزه عصاره آن تحلیل برده ورم زبان کوچک می‌باشد.

پودر و تخم و برگ خشک آن جهت خشک کردن زخم عفونی و سرطان چرکی نافع می‌باشد و بودن سوزش و درد برای زخم و مضر برای کلیه و دستگاه گوارش و مصلح صمغ عربی و کتیرا و عناب.

مقدار شربت آن تا 5/10 گرم می‌باشد و زیادی مصرف کردن آن باعث مرگ می‌باشد و مصلح شربت آن نوشیدن شربت‌های خنک و آبمیوه‌های سرد و چیزهایی لعاب‌دار و مقوی باشد جایگزین آن بید و قردمانا (زیره) و روغن بید.

روغن بید قومی‌‌تر از تخم آن می‌باشد در قوه باه و اسهال.

گزنه:

1)      سوزاننده است هر چه به آن برخورد کند حتی وقتی با کپسول بخورند روده‌های را می‌سوزاند.

2)      جذب کننده از عمق بدن (جوشاننده گیاه را نوشیدن بمیزان کم)

3)      حل کننده با قوه سوزانندگی ( جوشانده پودر گیاه و تخم گیاه)

4)      باز کننده سر دمل و زخم و زخم کننده (مخلوط با آرد گندم بصورت ضماد)

5)      ایجاد کمی گرمی (پودر گیاه مالیدن)

6)      ایجاد نفخ (پودر گیاه نوشیدن)

7)      ایجاد جلاء شدید (براق شدن پوست) [مالیدن پودر گیاه]

8)      از بین برنده گوشت اضافی بدون سوزش (پخته گیاه)

9)      باز کننده ورم‌های گرم (بیلات)‌[بطور ضماد مخلوط با سرکه]

10)   رفع صلابات (غده‌های سفت و سخت) [بطور ضماد مخلوط با سرکه]

11)   رفع غدد سرطانی (تخم گیاه ضماد)  همین‌طور [خاکستر گیاه]

12)     رفع گزیدن سگ‌ هار (خاکستر گیاه با نمک) و همچنین رفع زخم‌های بد و زخم‌های سرطانی ـ رفع تورم عصب.

13)   رفع خون‌بینی (انفسیه برگ گیاه)

14)   باز کننده لزجی‌های که رقیق و خالص باشد (تخم گیاه)

15)   بیرون کشیدن دندان (ضماد تخم گیاه)

16)   رفع ورم پشت گوش [فوجثلا] (ضماد تخم گیاه)

17)   پاک کننده سینه (جوشانده گیاه با جو)