«تمشک»

«تمشک» 

 

و برای شما آب را به زمین فرو فرستادیم ... آن‌گاه ما با آن آب برای شما باغ‌ها و

نخلستان‌های خرما و انگور و میوه‌های گوناگون بسیاری که از آن تناول می‌کنید آفریدیم. (قرآن کریم)

به فارسی به طور کلی «تمشک» و گونه‌های آن که در مناطق مختلف ایران می‌رویند با نام‌های محلی خاص نامیده می‌شوند از جمله در رودسر و رامسر «تمشک و تموش»، در نور «لم» در رامیان «تموشی»، در گیلان «ولش، لوش»، در آستارا «هندل»، در کردستان «تورّکّ» در سردشت «دردوک» ، در الوند و اشتران کوه «تودر»، در کتب طب سنتی با نام‌های «گیهه کوهی،علیّق،توت شوکی و علیق‌الجبل»‌ آمده است.

نام انگلیسی: Blak-berry  و Bramble

 گیاهی است از خانواده‌ی Rosaceae جنس Rubus دارای گونه‌های معتددی است که در مناطق مختلف جهان می‌روید.

مشخصات گیاه:

این گیاه به اشکال فراوانی وجود دارد و معمولاً جزء گیاهان بالا رونده محسوب می‌شود. گیاهی است دو ساله و شاخه‌های خاردار آن تنها در سال اول برگ می‌دهد، شکوفه و میوه‌های شناخته شده آن در سال دوم روی شاخه‌های جانبی ایجاد می‌شود. برگ‌ها شانه‌ای با 3 یا 5 برگچه است و خارهایی روی دمبرگ آن دیده می‌شود. برگچه‌های آن کرکدار و هر دو سطح آن خشن است. سطح تحتانی پهنک درخشنده نیست و دارای حاشیه‌ی دندانه‌ای است، مزه‌ی برگ آن قابض (گس) است.

از نظر طبیعت:

طبق نظر و رأی حکمای طب سنتی تمشک از نظر طبیعت مرکب القوا یعنی متعادل است ولی به طور غالب تمایل به طرف سردی و خشکی دارد.

خواص ـ کاربرد:

حکمای طب سنتی معتقدند که تمام اعضای گیاه خنک کننده و خشک کننده است. خونریزی را بند می‌آورد. ضماد برگ آن برای التیام زخم‌های سر و ورم‌های حدقه‌ی چشم نافع است. عصاره‌ی برگ و ساقه‌ تازه‌ی سبز آن با کمی صمغ عربی برای بیماری‌های گرم سر و چشم خصوصاً برای زخم و اشک آمدن و ورم‌های چشم نافع است.جویدن برگ‌ یا میوه‌ی آن برای زخم‌های لثه و سستی لثه‌ها و بد بویی دهان و جراحات تازه‌ی دهان مفید است. خوردن آن برگ و ساقه‌ی تازه و سبز آن با کمی صمغ عربی برای تقویت معده و جلوگیری از اسهال مفید است. میوه‌ی آن از سایر اعضا قابض‌تر است و خوردن آن برای تقویت روده‌ها و خوردن پوست ریشه‌ی آن برای خرد کردن سنگ کلیه نافع است. ضماد برگ آن برای تحلیل ورمها و جلوگیری از توسعه‌ی ورم و مالیدن عصاره‌ی میوه‌ی تمشک تازه یا عصاره‌ی گل آن برای خشک کردن زخم‌ها و جراحت‌های تر و جلوگیری از جریات چرک نافع است.تمشک مضر کلیه است و از این نظر باید با شکر خورده شود. مقدار خوراک از عصاره‌ی گل تمشک 14-12 گرم است. دم کرده‌ی برگ و میوه‌ی آن برای سیاه کردن مو بعنوان جانشین رنگ جالب است.