« پیاز»
نام قرآنی: بصل
نامهای متداول: فارسی، اردو، هندی، پنجابی: پیاز؛ عربی: بصل؛ سانسکریت: پلندو، بنگالی: پیانج؛ تلگو؛ وولی تامیلی: ونگائم؛ ملیالمی: اولیّ؛ گجرائی، مراتی: کانده؛ کشمیری: گانده؛ انگلیسی: onion؛ فرانسوی:oignon؛ آلمانی:Zwiebel؛ لاتینی:caepa ؛ ایتالیایی:cipolla؛ یونانی:krommdi,krommun ؛اسپانیایی:cebolla؛ روسی:lukovitsa .
نام علمی: Allium cepa (از تیرهی سوسن Liliaceae).
سیر و پیاز از نظر گیاه شناسی از یک جنس میباشند. بیش از 60 گونه گیاه مختلف از جنس سیر در مصر و عربستان میروید. مردم مصر باستان علاقهی زیادی به سیر و پیاز داشتند. کارگرانی که به خدمت گرفته شده بودند، در برنامهی غذاییشان علاوه بر تربچه، سیر و پیاز نیز وجود داشت. این هر دو گیاه از نظر طبی بسیار مفیدند اما بویی زننده و طعمی تند دارند مخصوصاً اگر به صورت خام مصرف شوند.
پیاز از ترکیبات مهم بسیاری از غذاهاست. پیاز خام اگر چه سبب ناهنجاری در تنفس میشود، اما پیاز پخته را برای خاصیت ضدعفونی کنندهای که برای تمام دستگاه گوارش دارد همگان مصرف میکنند. پیاز محرک، مدر و خلط آور است. در مسافرت از آن استفاده میشود. پیاز مخلوط با نمک طعام برای درمان قولنج و اسکوربوت مفید است. پیاز سرخ کرده به صورت ضماد برای دملهایی که سرباز نکردهاند به کار میرود. بوییدن آب پیاز برای به هوش آوردن بیمار و برای رفع تشنج کودکان، سردرد، صرع، و تشنج مفید است و پادزهری مناسب برای مسمومیتهای ناشی از دخانیات است. برای رفع گوش درد طنین و خارش شدید چشم آب پیاز گرم به گوش و چشم میچکانند. جوشاندهی پیاز برای جلوگیری از احساس گرمای شدید بسیار مناسب است. پیاز سرخ کرده دارویی موثر برای بواسیر است. پیاز مقوی شهوت مخصوصاً با گوشت پخته، صاف کننده صدا، ملین، افزاینده خون قاعدگی، دافع سموم با آب شلغم (آب پیاز و شلغم 400 گرم و شکر 100 گرم) دافع سنگ ادرار است. ماسک آن برای نیکویی رنگ چهره مفید است. پخته پیاز با روغن حیوانی در التهاب مقعد و هموروئید و شقاق مفید است. تخم پیاز به مقدار پنج گرم میل جنسی را تحریک مینماید.
و آن زمان را که گفتند: ای موسی، ما بر یک نوع طعام نتوانیم ساخت، از پروردگارت بخواه تا برای ما آنچه از زمین میروید چون سبزی، خیار، سیر و عدس و پیاز برویاند.(قران .بقره)
ـ این غذاها به همراه کلم سنگ (قنبید) برای پیشگیری یا درمان سرطان به خاطر شرکت در ساختمان ژنها (گوانیزین سیکلاز) موثرند.