منابع گیاهی و میوه ها در طب قدیم
گزیده ای از نرم افزار دایره المعارف سلامت با طبیعتمنابع گیاهی و میوه ها در طب قدیم
گزیده ای از نرم افزار دایره المعارف سلامت با طبیعتگیاه داروئی بنفشه
«بنفشه»
و ان تعدوا نعمه الله لا تحصوها: اگر بخواهید نعمت‌های خدا را بشمارید نخواهید توانست (قرآن 34-14)
امام صادق علیه‌السلام از پدرانش و از امیرالمومنین علیه‌السلام نقل کرده است: که حرارت بدن را با بنفشه و آب خنک بشکنید که این حرارت از پدیده‌های جهنم است.
نام علمی: Viola odorata
نام انگلیسی:Sweet Violet-Violet
که به فارسی بنفشه، بنفشه وحشی و در کتاب طب سنتی با نام «بنفسج» و فرفیر نام برده شده است. به هندی نیز بنفشه گفته می‌شود.
طبیعت بنفشه طبق رأی حکمای طب سنتی سرد و مرطوب است و از نظر طب اسلامی معتدل است.
خواص دارویی:
از گل بنفشه به عنوان نرم کننده اختلالات صفراوی و ناراحتی ریه استفاده می‌شود. در هند از گل بنفشه به عنوان معرق و برای کاهش تب استفاده میکنند.
. گل بنفشه مسهل صفرا می‌باشد و عطش، حدت خون، تب‌های گرم و خفقان را تسکین می‌دهد اگر همراه آلو و ماء الشعیر خورده شود اثر آن بیشتر است. برای نزله، زکام، سرفه،پلورزی و سرماخوردگی، ناراحتی‌های معده، کبد و طحال و درد کلیه چه از طریق خوردن و چه از طریق مالیدن و دم کرده آن روی عضو و استفاده از ضماد بکار می‌رود. بوییدن گل تازه بنفشه خواب‌آور است.
ریختن چند قطره از دم کرده بنفشه در بینی برای بازکردن راه تنفس و رفع التهاب سینه و زکام و مالیدن آن جهت درمان ریزش مو، نرم کردن اعصاب و مفاصل و در حفظ صحت ناخن خیلی نافع است. گل بنفشه درمان کننده صرع اطفال، ضد احتباس ادرار و سوزش آن است.
گل بنفشه را برای تصفیه خون، رفع جوش، کورک، تبخال، دمل و نظایر آن می‌خورند. ضماد گل بنفشه برای بیماریهای پوستی تجویز می‌شود و از ریشه آن بعنوان قی‌آور استفاده می‌گردد. اسراف در خوردن گل بنفشه موجب ضعف و باعث سنگینی معده و آشفتگی حال می‌شود. در این قبیل موارد باید انیسون خورده شود. گل بنفشه را در موقع تهیه نباید زیاد جوشانید زیرا اثر آن کاسته می‌شود و دم کرده آن همیشه بهتر است.
خوردن با آب سرد20-10 گرم ضد اسهال است. مقدار خوراک آن 5 گرم از پودر خشک و 50 گرم از گل تازه بنفشه دم کرده است.
طرز تهیه: روغن کنجد 450 گرم با 150 گرم گل بنفشه که بعد از چند روز صاف شده مجدداً همین مقدار که چندبار گل بنفشه به آن می‌افزایند تا کاملاً رنگ و بوی بنفشه بگیرد.
و ان تعدوا نعمه الله لا تحصوها: اگر بخواهید نعمت‌های خدا را بشمارید نخواهید توانست (قرآن 34-14)
- امام صادق (علیه‌السلام) از پدرش و امیرالمؤمنین نقل کرده است: که حرارت بدن را با بنفشه و آب خنک بشکنید که این حرارت از پدیده‌های جهنم است.
- از کتاب فروع کافی بنفشه را از قول رسول‌خدا (صلی‌الله علیه و اله) چنین بیان داشته است که اگر مردم ارزش آن را می‌دانستند (خروارها) از آن طلب می‌نمودند و حفظ می‌کردند و بوسیله آن ایجاد عطسه می‌کردند.
- و در همین کتاب بحار از راوندی حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) که از پدرانش رسیده است نقل می‌نماید به همین مضمون: ارزش روغن بنفشه نسبت به سایر روغن‌ها مانند: فضل ما اهل بیت بر سایر مردم است.
در فروع کافی نیز خواص آن را از اصحاب امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل نموده‌اند: جهت ارزش بنفشه‌ای که آوردند و در مقابل هدیه‌ای برای ایشان فرستاده شد روغن بنفشه را مطرح نمودند و فرمودند آیا با آن ایجاد عطسه نمی‌کنید و آن شخص می‌گوید آن را در بینی چکاندم و عطسه نمودم و از آن بیماری بهبود یافتم و حضرت فرمودند ای عقبه در فصل زمستان، گرم و در تابستان ، سرد و در نزد شیعیان ما متعادل کننده، نرم و لطیف و در نزد دشمنان ما خشک است و اگر مردم ارزش آن را می‌دانستندد مقابلش ظرف را پر از دینار (طلا) می‌کردند.
- در کتاب فروع کافی نیز از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است هیچ چیز نزد ما از بنفشه دوست داشتنی‌تر نیست.
- و از همان کتاب حضرتش فرموده‌اند: ارزش روغن بنفشه نسبت به سایر روغن‌ها مثل اسلام است بر سایر ادیان و تاکید فرموده‌اند که چه روغن خوبی است که بیماری را از سر و چشم خارج می‌کند پس از روغن آن استعمال کنید.
- و به همین سند از عبدالرحمن صحابه امام صادق (علیه‌السلام) آمده است که نزد ما وارد شد و امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند بگو کنیزک برای ما روغن و سرمه بیاورد پس من اجابت نمودم و آن زن با ظرفی آمد و آن روز شدیداً هوا سرد بود و آنرا به سادگی ریخت سپس گفت: فدایت شویم این بنفشه شدیداً سرد است! پس ایشان فرمودند: این عطر ما در کوفه است و مردم می‌پندارند سرد است لیکن در تابستان سرد و زمستان گرم و مطبوع است.
- به همان سند از امام صادق (علیه‌السلام) آورده شده است: که روغن بنفشه مغز را تعادل داده و آرامش می‌بخشد.
- و در حدیث مرفوعی می‌فرماید: همانا مالیدن بنفشه بین دو ابرو سر درد را از بین می‌برد.
- و به همان سند از حضرتش آمده است که بنفشه هوش را می‌افزاید سپس فرمودند: و شب‌بو لطیف است.
- و هم چنین بیان کردند، ابالحسن (علیه‌السلام) به یکی از اصحاب فرمودند با روغن خطمی کوچک خبازی روغن مالی کن سپس من گفتم شما درباره بنفشه چه می‌گوئید من همان طور که به شما نسبت می‌دهند از بویش کراهت دارم حضرت فرمودند: اشکالی ندارد (وبویش از ارزشش نمی‌کاهد)
- در فروع کافی حدیث مرفوعی است از پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و اله): برای بدن چیزی بهتر از روغن زنبق (رازقی) نیست.
نام علمی :بنفشه (L) Viola odorata
که به فارسی بنفشه، بنفشه وحشی و در کتاب طب سنتی با نام «بنفسج» و فرفیر نام برده شده است. به انگلیسی Sweet Violet-Violet و در هندی نیز بنفشه گفته می‌شود.
طبیعت بنفشه طبق رأی حکمای طب سنتی سرد و مرطوب است و از نظر طب اسلامی معتدل است.
خواص دارویی:
از گل بنفشه به عنوان نرم کننده اختلالات صفراوی و ناراحتی ریه استفاده می‌شود. در هند از گل بنفشه بعنوان معرق و برای تب استفاده می‌شود. گل بنفشه مسهل صفرا می‌باشد و عطش، حدت خون، تب‌های گرم و خفقان را تسکین می دهد. اگر همراه آلو و ماءالشعیر خورده شود اثر آن بیشتر است. برای نزله، زکام، سرفه، سرماخوردگی، ناراحتی‌های معده، کبد، طحال و درد کلیه چه از طریق مالیدن و دم کرده آن روی عضو و یا استفاده از ضماد آن نافع است. بوییدن گل تازه بنفشه خواب‌آور است.
ریختن چند قطره از دم کرده بنفشه در بینی برای بازکردن راه تنفس و رفع التهاب سینه و زکام و مالیدن آن در جهت درمان ریزش مو، نرم‌کردن اعصاب و مفاصل خیلی نافع است و درمان کننده صرع اطفال، ضد احتباس ادرار و سوزش آن است.
گل بنفشه برای تصفیه خون، رفع جوش، کورک، تبخال و نظایر آن مفید است. ضماد گل بنفشه برای بیماریهای پوستی تجویز می‌شود و از ریشه آن بعنوان قی‌آور استفاده می‌گردد. زیاده‌روی در خورن گل بنفشه موجب ضعف و باعث سنگینی معده و آشفتگی حال می‌شود و در این قبیل موارد باید انیسون خورد.
گل بنفشه را در موقع تهیه نباید زیاد جوشاند زیرا اثر آن کاسته می‌شود و دم کردن آن همیشه بهتر است. خوردن گل بنفشه با آب سرد (10-20 گرم) ضد اسهال است. بنفشه سردرد حاصل از صفرا و کم‌خونی را در صورتیکه بوئیده یا نوشیده شود فرو می‌نشاند. هر بار استعمال آن از سختی ادرار و سایر بیماری‌ها می‌کاهد. زنبق یا سوسن که همان گل سفید (رازقی) است روغن آن بازکننده دهانه رحم و دردهای آن است. مقدار خوراک آن 5 گرم از پودرخشک و 50 گرم از گل تازه بنفشه دم کرده است.
طرز تهیه:
روغن کنجد 450 گرم، گل بنفشه 150 گرم که حرارت داده بعد از هر چند روز صاف کرده مجدداً همین مقدار گل بنفشه به آن می‌افزایند تا کاملاً رنگ و بوی گل بنفشه بگیرد.
نام‌های دیگر ـ بنفج ـ فرفیر ـ وپولت ـ نبوت
1) تولید خون معتدل و رفع ورم گرم (جوشانده با شکر و نوشیدن آن)
2) رفع زخم‌های جرب (سیفلیس) مالیدن روغن آن
3) مسکن درد چشم از گرما و گرمی (نوشیدن و مالیدن روغن آن)
4) تقویت سینه (مربای با شکر)
5) دفع سرفه از گرمی مربای با شکر
6) دفع ذات الجنب (نوشیدن شربت)
7) رفع ذات الریه ( نوشیدن جوشانده آن)
8) دفع التهاب معده و رفع درد کلیه،(نوشیدن شربت آن)
9) مسهل صفرا (نوشیدن شربت و نوشیدن گیاه گل خشک)
10) نیت مزاج
11) رفع بوی بد مخرج (نوشیدن شربت)
بیشتر در بیماران لنف‌های ریوی و ناراحتی ناحیه گردن و مهات و حنجره و حبس نفس و حبس صوت و جراحت‌های مزمن و سرطان روده مفید در درمان است.
خواص از طب قدیم:
1) مسهل صفرا و مسکن عطش و رفع فشار و غلیان خون و رفع تب‌های گرم و فرو برنده ورم‌ها و خواب‌آور خفقان و غشی و نرم کننده ورم و مزاج و فع سر درد گرم و رفع سرفه و خشونت سینه و رفع سوزش شانه و مجرای ادار ( نوشیدن جوشانده با شکر)
2) رفع درد کله (جوشانده با شکر نوشیدن)
3) رفع حبس بول (جوشاننده با شکر نوشیدن)
4) رفع ذات النجب و ذات الریه (جوشانده با شکر نوشیدن)
5) رفع صرع اطفال و رفع خناق و رفع زکام و رفع نزله (جوشانده با شکر نوشیدن)
6) رفع اسهال مجزاوی (7 تا 14 گرم با آب سرد)
7) مسهل سریع العمل (15 گرم با 5 گرم شیر خشت و 5 گرم شکر)
8) رفع تب‌های مرکبه (سرشته و بو داده به طور گل قند)
9) پادزهر حیوانی (گل تازه)
10) رفع خشکی مغز (لخته قرار دادن روی سر)
11) رفع سر درد گرم ـ‌جوشانده نوشیدن و روی سر قرار دادن
12) رفع ورم‌های گرم ـ‌جوشاندن و ضماد کردن
13) رفع شقاق (نوشیدن جوشانده)
14) رفع درد مجرح ( نوشیدن جوشانده)
15) رفع خارج شدن مقعد بچه (نوشیدن جوشانده با شکر و ضماد برگ و یا گل)
16) رفع التهاب چشم (شستن با جوشانده)
17) رفع خارش (مالیدن جوشانده)
18) نرم کننده اعصاب (جوشانده و نوشیدن و مالیدن)
19) رفع جرب صفراوی و زخم‌های آبدار (ضماد برگ)
20) صحت ناخن‌ها ـ(نوشیدن)
21) رفع تنگی نفس (7 گرم روغن نوشیدن)
22) رفع سوزش ادرار (نوشیدن روغن)
23) رفع بی‌خوابی (انفیه)
24) رفع سرفه (مالیدن به ناف)
