گل حسرت ـ سورنجان

 گل حسرت  ـ سورنجان 

الطبیب الله و لعلک ترفق بأشیا تخرق بها غیرک «نهج الفصاحه 1922»

طبیب حقیقی خداست شاید چیزهایی برای تو مناسب است که برای غیر تو نامناسب

به فارسی گل حسرت گفته می‌شود و در کتب طب سنتی و در بازار دارویی «سورنجان»،«عکنه» و «سورنگان» نامیده می‌شود.

نام انگلیسی: Colchicum گویند گیاهی است از خانواده‌ی Colchicaceae  است.

نام علمی: گل حسرت زیبا که به «سورنجان شیرین» Colchidumspeciosumstev معروف است و گل حسرت کرمانی که به «سورنجان تلخ» Colchicumluteum Baker معروف است.

مشخصات گیاه:

گل حسرت‌ها گیاهانی هستند چندساله که در چمنزارها و مراتع مرطوب و خاک‌های سبک می‌رویند وجه تشخیص آنها با پیاز غده مانند سفت زیرزمینی آنهاست که از یک غشای متورم که ادامه‌ی ساقه هوایی گیاه است، پوشیده شده و عده‌ای از ارقام گیاه سیاه رنگ است و در حقیقت تورم ریشه‌ی پیاز نیست که مانند پیاز رسمی ورقه ورقه داشته باشد، بلکه تورم سفتی آن را تشکیل می‌دهد، مانند: پیاز یا غده زعفران برگ‌های آنها باریک،دراز، خطی، بیضی شکل و نوک تیز و معمولاً در بهار ظاهر می‌شوند، چه در گل حسرت‌هایی که گل‌های آنها در پائیز ظاهر می‌شود و یا‌آنهایی که در بهار بیرون می‌آید. گل‌ها معمولاً به طور منفرد و یا 3-2 گل از زمین خارج می‌شوند. ظاهراً‌ شبیه زعفران هستند ولی فرق عمده‌ی آنها این است که گل‌های گل حسرت 6 پرچم یا آلت مذکر یا آلت نر دارد، در صورتی که زعفران 3 تا پرچم داردو به علاوه تورم ریشه یا پیاز زعفران کوچکتر و تقریباً‌ مدور است. در صورتی که تورم ریشه در گل حسرت دراز می‌باشد و معمولاً برگ‌ها و میوه‌ی گل حسرت‌ها در فصل بهار در فاصله‌ی اردیبهشت تا خرداد روی گیاه دیده می‌شوند. محفظه‌ی میوه آن دارای 3 خانه است و در هر خانه‌ 70-50 دانه وجوددارد که ریز به قطره 2-1 میلی‌متر و طعم آن تلخ است.

از نظر طبیعت:

گل حسرت از نظر طبیعت طبق نظر و رأی حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است و عده‌ای معتقد هستند که گل سفید آن از نظر حرارت معتدل است.

خواص ـ کاربرد:

خوردن گل سفید به صورت داخلی تجویز می‌شود، مسهل اقسام بلغم است و اخلاط لزج را از اعماق بدن خصوصاً از مفاصل بیرون می‌کشد و برای معالجه‌ی یرقان و ورم طحال مفید است. اگر با صبر خورده شود برای سیاتیک و نقرس بسیار نافع است.

در هند و ایران از غده‌ی گیاه به مقدار محدود در استعمال داخلی به عنوان بادشکن، مسهل، افزایش‌دهنده‌ی نیروی جنسی، نیرو بخش و برای معالجه‌ی نقرس و روماتیسم و در موارد بیماری‌های کبد و طحال و در استعمال خارجی از ضماد آن برای کاهش التهاب و درد استفاده می‌شود. در ضمن ضماد آن با زعفران و تخم مرغ در تسکین درد استخوان و تحلیل ورم‌های سفت و با سرکه برای درد مفاصل و آرتروز مفید است. گل حسرت «سورنجان» برای معده مضر است و ایجاد دل پیچه و ضعف در معده و کبد می‌نماید. در طب جدید یکی از داروهای ضد سرطان است.