« شاه‌تره »

« شاه‌تره »  

  

به فارسی شاهتره و در کتب طب سنتی با نامهای شاهتره و بقله الملک و شاهترج نامبرده می‌شود به هندی پیت پاپارا گویند.

نام انگلیسی: Fumitory نامند و گیاهی از خانواده Fumariaceaeجنس Fumaria میباشد.

نام علمی: Fumariaparviflora Lam

مشخصات گیاه:

گیاهی است یکساله و علفی، برگهای آن سبز غبارآلود و کوچک، خیلی بریده بریده و نواری گلها نامنظم به رنگ سفید و خوشه‌ای میوه آن کروی کمی گوشتی تکثیر این گیاه از طریق کاشت بذر آن صورت می‌گیرد.

از نظر طبیعت:

طبق نظر و رای حکمای طب سنتی مرکب القوی است یعنی در حرارت معتدل و خیلی خشک است. عده‌ایی آن را گرم و خشک می‌دانند ولی ابوعلی سینا آن را کمی سرد هم گفته است.

خواص ـ کاربرد:

معتقدند که باز کننده انسداد کبد و طحال و مقوی این دو عضو است و مسهل اخلاط سه گانه خصوصاً سودا و تلخی صفرا و سودای سوخته است. خون را صاف می‌کند، مدر است. اشتها را تحریک می‌کند. خشک آن برای معده قویتر از تازه آن است برای تب، بیماریهای سوداوی، بیماریهای جلدی و تقویت ریشه دندان مفید است. برای رفع یرقان و بیماریهای پوستی نظیر جرب و خارش سفید است . عرق شاهتره از اسهال جلوگیری می‌کند. مالیدن عصاره شاهتره به چشم برای تقویت دید چشم و ممانعت از ریختن اشک زیاد مفید است. مضمضه عرق شاهتره برای التیام جراحت کام، دهان و زبان و استحکام لثه و ضماد آن با حنا برای معالجه جرب و خارش پوست مفید است. شاهتره مضر ریه است از این نظر باید با کاسنی خورده شود. در کاهش غلظت خون (هموگلوبین) به تجربه‌ موثر بوده است. (تقریباً روزی 3 استکان)

گیاهی است علفی و کوچک قد با برگ‌های ریز و با بریدگیهای ریز و سبز مات، گل‌های کوچک به صورت خوشه انتهایی به رنگ بنفش مایل به قرمز است. از اولین گیاهان شناخته شده است.

طبیعت آن معتدل، اطباء ایرانی آب جوشانده برگ‌های آن را یا مایعی را که از برگ‌های تازه آن می‌گیرند، برای شستشوی زخم‌ها به خصوص زخم‌های سوداوی و جرب استفاده می‌نمایند. به تنهایی خوردن آن برای معده و شش‌ها نافع نیست. مگر آنکه همراه کاسنی میل کنند، که در این صورت مدر صفرا خواهد بود.

در عصاره این گیاه ماده‌ای موجود است که زهر زنبور را خنثی می‌نماید، لذا ضماد عصاره‌ تازه آن در محل گزش زنبور درد را نقصان می‌دهد. شاه‌تره را می‌توان همراه با جوشانده‌هایی نظیر گل بنفشه، عناب، سپستان و تخم گشنیز و یا با منضج‌های گرم مزاج مصرف نمود. جوشانده شاه‌تره یکی از داروهای بسیار خوب است برای افرادیکه عطش فراوان دارند.

در کاهش هموگلوبین هماتوکریت بیماران با غلظت خون موثر بوده است.

چکاندن قطره عرق آن در چشم برای تقویت دید مفید است.

در آلرژی، تقویت کبد، معده مصرف شده و مضمضه آن برای سوزش زبان و کام مفید است. به جای نوشابه با کاسنی می‌توان مصرف کرد.

مقدار خوراک آن از پودر 25 ـ 15 گرم، از عرق 30ـ15 گرم و از جوشانده‌ی آن 150 گرم است.