گیاه داروئی کاسنی

کاسنی  

 

قال رسول الله صل الله علیه و آله: ما من ورق الهند باءالاعلیها قطره من الماء الجنه

برگی از کاسنی نیست مگر آن‌که قطره‌ای از آب بهشت بر آن است.

نام علمی: Cicihorium endivia (L)

در کتب طب سنتی با نام‌های «هندبا» «کاسنی تلخ» «کاسنی وحشی»«کاسنی صحرائی» نام برده شده است به انگلیسی Chicory گفته می‌شود.

تقریباً در اغلب مناطق ایران می‌روید در دامنه‌های البرز، راه قزوین، اطراف تهران، ارومیه، رشت، لاهیجان، فارس، بلوچستان،‌آبادان و خراسان انتشار دارد.

طبیعت کاسنی:

کاسنی از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گیاه تازه آن سرد وتر است و اجزای گرم و لطیفی نیز دارد که طبق نظر حکمای طب سنتی با شستن برگ از بین‌ می‌رود به همین دلیل است که توصیه می‌شود برگ تازه کاسنی نباید شسته شود و در این صورت متعادل است.

خواص دارویی:

کاسنی مسکن حدت حرارت خون و صفرا و تشنگی است. استفاده از ضماد برگ کاسنی بصورت تنها یا با سرکه برای سر دردهای گرم صفرائی مفید است. اگر برگ آن با صندل سرخ و سرکه و گلاب مالیده شود برای مخملک خوب است. ضماد کوبیده آن برای ورم و درد چشم مفید است. آشامیدن آن جهت از بین بردن گرفتگی (غده) در کبد و طحال و یرقان و احشاء و عروق و تقویت کبد و تسکین التهاب معده کاربرد دارد. گفته می‌شود هر چه بیشتر تلخ باشد در رفع ناراحتی‌های کبد موثرتر است.

کاسنی: محافظ بدن در مقابل عفونت‌ها و سموم و زهرهاست.

از امام صادق علیه‌السلام: کاسنی از مهمترین گیاهان داروئی است. بر شما باد به مصرف کاسنی که منی را زیاد می‌نماید و فرزند را زیبا می‌کند و گرمی ملایمی دارد و در تشکیل فرزند پسر موثر است.

شخصی گفت با امام صادق علیه السلام در سر سفره بودیم که شخصی کاسنی را کنار گذاشت، فرمودند: آیا شما می‌پنداری سرد است بلکه معتدل است و فضیلت آن بر گیاهان مانند برتری ما بر سایر مردم است.

1ـ قال رسول الله صلی‌الله علیه و آله و سلم: ما من ورقه من ورقه الهندیاء.  الا علیها قطره من ماء الجنه.

ترجمه: پیامبر صلی الله علیه و آلمه و سلم فرمود: هیچ برگی از برگ کاسنی نیست مگر اینکه بر آن قطره‌ای از آب بهشت باشد.

2ـ قال ابوعبدالله علیه السلام: علیک بالهندباء فانه یزید فی الماء و یحسن الولد و هو حارلین یزید فی الولدالذکور.

ترجمه: امام صادق علیه‌السلام فرمودند: بر شما باد به مصرف کاسنی که آن منی را زیاد می‌نماید و تولید فرزند را بخوبی سبب می‌شود و گرمی مطبوعی که در آن می‌باشد در تولید فرزند پسر موثر است.

3ـ قال ابوعبدالله علیه السلام: اماانکم تزعمون ان الهندباء بارده و لیست کذلک، انما هی معتدله، فضلها علی البقول کفضلنا علی الناس.

ترجمه: امام صادق علیه‌السلام فرمودند: آیا شما می‌پنداری آن سرد است بلکه آن معتدل است و فضیلت آن بر گیاهان مانند فضیلت ما بر سایر مردم است.

4ـ قال الرضا علیه السلام : اکل الهندباء شفاء من کل داء. ما من داء فی جوف ابن آدم الاقمعه الهندباء.

ترجمه: امام رضا علیه السلام فرمودند:‌خوردن کاسنی شفای همه امراض می‌باشد. هیچ بیماری در شکم فرزندان آدم نیست مگر آنکه کاسنی آن را از بین ببرد.

5ـ عن النبی صلی الله علیه و آله قال: من اکل الهندباء و نام علیه لم یحرک فیه سم و لاسحر و لم یقربه شیء من الدواب حیه و لاعقرب.

ترجمه: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هرکس کاسنی بخورد و بخوابد، سم و سحر در او اثر نمی‌گذارد و چیزی از گزندگان نه مار و نه عقرب به او نزدیک نمی‌شوند.

6ـ عن ابی عبدالله علیه السلام: قال: الهندباء سید البقول

ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمودند: کاسنی از مهمترین گیاهان داروئی است.

7ـ عن ابی عبدالله علیه السلام قال: بقله رسول الله صلی الله علیه و آله الهندباء‌و بقله امیرالمومنین علیه السلام البا ذروج و بقله فاطمه علیها السلام الفرفخ.

ترجمه: از امام صادق علیه السلام نقل است گیاه رسول الله کاسنی و گیاه امیرالمومنین علیه‌السلام تخم شربتی و گیاه حضرت فاطمه سلام علیها خرفه است.

8ـ عن ابی جعفر علیه‌السلام قال: الهندباء شجره علی باب الجنه.

ترجمه: امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید: کاسنی درختی است که در کنار درب بهشت ‌روئیده است.

9ـ عن الرضا علیه‌السلام قال: علیکم باکل بقلتنا الهندباء قانها تزید فی المال و الولد.

ترجمه: بر شما باد به خوردن گیاه کاسنی که مال و فرزند را زیاد می‌نماید.

10ـ عن ابی عبدالله علیه السلام قال: نعم البقله الهندباء‌و لیس من ورقه الا و علیها قطره من الجنه فکلوها و لاتنفضوها عند اکلها قال: و کان ابی ینهانا ان نقضه اذا اکلناها.

ترجمه: امام صادق علیه‌السلام می فرماید: از بهترین گیاهان کاسنی است و هیچ‌برگی در آن نیست مگر آنکه قطره ای از بهشت بر روی آن چکیده است پس آنرا بدون شستن بخورید و پدرم (امام باقر علیه‌السلام ) از شستن آن نهی نمود.

ریشه و برگ و عصاره برگ این گیاه مصرف دارویی دارد به خصوص در ریشه‌ی این گیاه ماده رزینی مخصوصی به نام شیکورین و چند ماده آلی دیگر موجود می‌باشد عصاره این گیاه یا جوشانده ریشه‌ی آن تلخ مزه است و هر قدر تازه‌تر و تلخی آن بیشتر باشد اثر دارویی آن شدیدتر است.

این دارو برطرف کننده عطش مفرط بوده ضمناً‌مدر صفرا و کم کننده حرارت بدن می‌باشد. افرادی که به سردردهای گرم مزاج مبتلا هستند چنانچه آب برگ کاسنی را با سرکه و صندل به پیشانی و سر ضماد کنند سبب تسکین سردرد خواهد شد. اگر در بیماردچار دیفتری آب کاسنی را با آب خیار چنبر و یا آب توت سیاه مخلوط کرده و غرغره کنند میکروب دیفتری را کشته و از توسعه پرده سفید حلق جلوگیری می‌شود. در ناراحتی‌های گرم کلیه و حال هیجان صفراوی و التهاب معده و در استفراغ‌های صفراوی آب کاسنی را با سنکنجبین میل می‌نمایند. در مواقعی که ریشه کاسنی و برگ کاسنی در اختیار نباشد می‌توان از عرق کاسنی استفاده نمود. ضمناً‌ یادآوری می‌شودافرادی که عادت به استفراغ‌های صفراوی دارند از هر دارویی بهتر برای آنان خیسانیده هلیله زرد است که در گیاه مذکور متذکر خواهیم شد.